Kontrola trzeźwości – alkomaty i alkotesty

Utrata prawa jazdy czy przepadek pojazdu to najmniej dotkliwe konsekwencje, jakie mogą spotkać kierowcę, który wsiadł za kółko pod wpływem alkoholu. Jazda pod wpływem alkoholu należy do najczęstszych przyczyn wypadków drogowych. Dlatego, jeśli kierowca nie jest pewien swojej trzeźwości, np. rankiem po imprezie, powinien skorzystać z alkomatu.Utrata prawa jazdy czy przepadek pojazdu to najmniej dotkliwe konsekwencje, jakie mogą spotkać kierowcę, który wsiadł za kółko pod wpływem alkoholu. Jazda pod wpływem alkoholu należy do najczęstszych przyczyn wypadków drogowych. Dlatego, jeśli kierowca nie jest pewien swojej trzeźwości, np. rankiem po imprezie, powinien skorzystać z alkomatu. (Fot. Navitel)

Wybór urządzeń dostępnych na rynku jest ogromny. Wynika to przede wszystkim z różnego rodzaju zastosowań. Modele bezustnikowe sprawdzają się np. w firmach, ponieważ można łatwo sprawdzić poziom trzeźwości grupy osób w badaniu przesiewowym. Przez użytkowników indywidualnych najczęściej wybierane są alkomaty z ustnikiem, które zapewniają większą dokładność pomiaru. Urządzeń tych można również użyczyć innej osobie, ponieważ ustniki są wymienne.

Sensory w alkomatach

Alkomaty przeznaczone do użytku prywatnego wyposażone są w dwa główne typy sensorów: półprzewodnikowe oraz elektrochemiczne. Czujnik półprzewodnikowy w alkomacie działa na zasadzie reakcji chemicznej między alkoholem w wydychanym powietrzu a materiałem półprzewodnikowym (najczęściej tlenkiem cyny). Jest to rozwiązanie przystępne cenowo, dlatego stosuje się je przede wszystkim w tańszych alkomatach. Sprawdzą się w użytku domowym, lecz precyzja pomiaru jest zbyt mała do zastosowań profesjonalnych, np. w policji. Parametry, które warto wziąć pod uwagę przy wyborze alkomatu, to dokładność, powtarzalność oraz trwałość sensora. W każdym z tych aspektów lepiej sprawdzają się sensory elektrochemiczne, choć są one zazwyczaj droższe od półprzewodnikowych. Sensor elektrochemiczny w alkomacie działa na zasadzie reakcji chemicznej, w której alkohol (etanol) obecny w wydychanym powietrzu utlenia się na elektrodach, generując prąd elektryczny. Ten prąd jest następnie mierzony i proporcjonalny do stężenia alkoholu w próbce powietrza. Ze względu na dokładność pomiaru to właśnie ten rodzaj czujników jest stosowany w profesjonalnych alkomatach. Sensor elektrochemiczny reaguje głównie na etanol i jest mniej podatny na zakłócenia od innych substancji lotnych, takich jak dym papierosowy czy aceton. Coraz przystępniejsze ceny sprawiają, że coraz sensory tego typu częściej stosowane są również w urządzeniach z segmentu domowego.

Sensor z czasem ulega zużyciu, dlatego warto zwrócić uwagę na koszty i sposób jego wymiany. Może to być istotny czynnik przy decyzji, jaki alkomat wybrać, żeby spełniał oczekiwania zarówno pod względem jakości, jak i ekonomii użytkowania. Wymiana jest możliwa przede wszystkim w dobrej jakości alkomatach renomowanych producentów.

XBLITZ Rush; ALCOLIFE F8; OROMED F11 Professional

Rodzaje alkomatów

Przy wyborze alkomatu warto zwrócić uwagę na jego kluczowe parametry i funkcje, które bezpośrednio wpływają na przydatność urządzenia w codziennym użytkowaniu. Jednym z istotnych elementów jest tryb pracy alkomatu. Większość modeli dostępnych na rynku działa z ustnikiem, co pozwala na uzyskanie najdokładniejszych wyników pomiaru. Niektóre alkomaty oferują również tryb pasywny, czyli bezkontaktowy, który jest szczególnie przydatny do badań przesiewowych, na przykład gdy trzeba szybko sprawdzić większą grupę osób. Jeśli planujemy używać alkomatu do testowania pracowników w firmie, warto rozważyć wybór modelu z trybem pasywnym.

Wymienne ustniki umożliwiają higieniczny pomiar, gdy z urządzenia korzysta więcej niż jedna osoba. (Fot. Navitel)

Kalibracja urządzeń

Ważną czynnością jest kalibracja urządzenia. Regularna kalibracja jest niezbędna, by zapewnić precyzyjność pomiarów. Proces ten polega na dostosowaniu urządzenia tak, by jego odczyty jak najwierniej odpowiadały rzeczywistym wartościom. Producenci zazwyczaj określają, jak często należy wykonywać kalibrację – alkomaty elektrochemiczne wymagają jej rzadziej niż półprzewodnikowe. W modelach do użytku prywatnego zaleca się kalibrację przynajmniej raz w roku lub po wykonaniu około 500 pomiarów. Jeśli często przeprowadzamy badania, warto wziąć pod uwagę modele profesjonalne, które wymagają rzadszej kalibracji. Przy wyborze urządzenia zwróćmy też uwagę na koszt tej usługi, co pozwoli uniknąć nieprzewidzianych wydatków.

OROMED X12 Pro ;ALCOSENSE Excel; NAVITEL ALC 01

Precyzja pomiarów

Dokładność pomiarów alkomatu to kolejny kluczowy parametr podawany w specyfikacji urządzenia. Określa on dopuszczalną wartość błędu w trakcie badania. Alkomaty z sensorami elektrochemicznymi mają dokładność na poziomie ±0,05 promila lub lepszą, co jest wystarczające do uzyskania precyzyjnych wyników Na precyzję wyników wpływa liczba przeprowadzonych testów – po uzyskaniu wyniku dobrze jest odczekać chwilę przed wykonaniem kolejnego pomiaru. Zbyt szybkie wykonywanie badań może wpływać na ich dokładność. To szczególnie istotne, jeśli planujemy zakup alkomatu do firmy, w której regularnie testujemy pracowników.

Czytelny wyświetlacz alkomatu wskazuje wynik pomiaru. (Fot. Oromed)

Zakres pomiaru i gotowość do pracy

Alkomaty zwykle mają zakres pomiaru od 0 do około 4 promili, ale dokładna wartość zależy od modelu. Zakres do 4 promili jest standardem w profesjonalnych alkomatach, jednak dostępne są modele, w których jest to nawet 10 promili. Do użytku domowego często wystarczają urządzenia z zakresem do 2 – 3 promili. Warto również zwrócić uwagę na dolną granicę pomiaru, która powinna być możliwie niska – najlepiej, gdy wynosi 0 promili. O tym, jak szybko będziemy mogli dokonać pomiaru, informuje parametr taki jak czas przygotowania, potrzebny na rozgrzanie sensora. W wypadku modeli półprzewodnikowych czas ten może wynosić do 60 sekund, a dla elektrochemicznych zwykle tylko kilka sekund. Dlatego to te drugie lepiej sprawdzają się w użytku profesjonalnym. W specyfikacji producent określa także, jak długo powinien trwać pomiar. W urządzeniach z czujnikiem elektrochemicznym jest to kilka sekund.

Zasilanie i funkcje dodatkowe

Wiele alkomatów wyposażonych jest w dodatkowe funkcje, które zwiększają ich użyteczność. Jednym z takich udogodnień jest licznik pomiarów, który umożliwia śledzenie, ile razy urządzenie zostało użyte. Dzięki temu użytkownicy mogą łatwiej monitorować intensywność korzystania z alkomatu. W bardziej zaawansowanych modelach możliwe jest także przechowywanie wyników kilku ostatnich pomiarów w pamięci urządzenia, co pozwala na łatwy dostęp do wcześniejszych wyników i ich analizę.

Jeśli chodzi o zasilanie, większość alkomatów wykorzystuje baterie AA lub AAA, jednak na rynku dostępne są również modele z wbudowanymi akumulatorami, które można ładować za pomocą portu USB. Warto zwrócić uwagę na modele wyposażone we wskaźnik niskiego poziomu baterii, który informuje o konieczności wymiany lub doładowania akumulatora, żeby uniknąć przerwy w działaniu urządzenia w najmniej odpowiednim momencie. Dodatkowo wiele alkomatów oferuje szereg funkcji ułatwiających użytkowanie i dbających o higienę. Wskaźnik konieczności kalibracji przypomina o serwisowaniu urządzenia, co jest istotne, żeby zapewnić dokładność pomiarów. Funkcja automatycznego wyłączania pomaga zaoszczędzić energię, gdy urządzenie nie jest używane. Ponadto wymienne ustniki są standardem w większości nowoczesnych alkomatów, co zapewnia higieniczne warunki pomiarów, zwłaszcza gdy urządzenie jest wykorzystywane przez kilka osób.

Wiele alkomatów wyposażonych jest także w wyświetlacze, które odgrywają kluczową rolę w prezentowaniu wyników pomiarów. Dobrej jakości ekrany ułatwiają odczyt wyników nawet w słabym oświetleniu. Ponadto urządzenia te mogą oferować dodatkowe funkcje wizualne, takie jak wskaźniki stanu baterii czy konieczności kalibracji. Kolejnym przydatnym dodatkiem w niektórych modelach jest wbudowany magnes, który umożliwia wygodne przymocowanie alkomatu do metalowych powierzchni, co zapewnia łatwy dostęp do urządzenia. Niektóre alkomaty są również wyposażone w latarki, które pomagają w wykonaniu pomiaru w ciemnościach lub w warunkach słabej widoczności.

OROMED X11 Pro; BACSCAN NAVITEL CA 9000 Professional; OROMED X10 Pro

Użytkowanie alkomatu

Aby uzyskać jak najbardziej wiarygodne wyniki, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad użytkowania alkomatu. Przede wszystkim nie warto dmuchać bezpośrednio po spożyciu alkoholu. Należy poczekać co najmniej 40 minut, żeby wynik był dokładniejszy, a sensor alkomatu mniej obciążony. Optymalnie jest przeprowadzać pomiar rano, kilka lub kilkanaście godzin po spożyciu alkoholu, gdy jego stężenie we krwi jest już niższe. Warto pamiętać, że dmuchanie tuż po wypiciu większej ilości alkoholu, nawet po 40 minutach, obciąży urządzenie i może dać mniej dokładny wynik. Żeby zachować dokładność pomiarów, alkomat nie powinien być przechowywany w samochodzie ani w miejscach o niskiej lub bardzo wysokiej temperaturze. Ekstremalne warunki mogą prowadzić do rozkalibrowania urządzenia, wydłużenia czasu przygotowania do pracy oraz zniekształcenia wyników. Najlepsza temperatura pracy alkomatu to zakres 20 – 25 °C. Ważne jest również, żeby zachować odpowiednie odstępy między kolejnymi próbami pomiarowymi. Jeśli pierwszy pomiar wykazał obecność alkoholu, drugi należy wykonać dopiero po kilku minutach. Przed pomiarem warto zadbać o higienę jamy ustnej, żeby uniknąć zafałszowania wyniku. Do alkomatu nie powinny dostać się żadne substancje, takie jak resztki jedzenia, ślina czy płyny. Należy także unikać dmuchania w alkomat tuż po paleniu papierosa – warto odczekać kilka minut. Dla alkomatów półprzewodnikowych istotne jest również, by nie przeprowadzać pomiaru po spożyciu substancji o kwaśnym lub miętowym smaku, takich jak pasta do zębów, kwaśne soki, jabłka, guma do żucia, miętowe cukierki czy kawa. Te substancje mogą wpłynąć na dokładność pomiaru. Szczegółowe instrukcje dotyczące użytkowania znajdziemy oczywiście w instrukcji obsługi.

Precyzyjne pomiary i kompaktowy rozmiar – Navitel ALC 02 Green

Funkcjonalny alkomat Navitel ALC 02 Green jest wyposażony w dobrej jakości sensor elektrochemiczny, produkowany w Wielkiej Brytanii. Gwarantuje on stabilne i powtarzalne wyniki pomiarów. Zakres pomiarowy wynosi od 0 do 4 promili, a dokładność odczytu to aż 0,01 promila, co pozwala na precyzyjne określenie poziomu alkoholu. Urządzenie ma wbudowany cyfrowy wyświetlacz z podświetleniem, umożliwiający łatwy odczyt wyników nawet w ciemnych warunkach. Praktyczny zakres pomiaru oraz czytelne prezentowanie danych sprawiają, że korzystanie z alkomatu jest intuicyjne i wygodne. Sprzęt ma kompaktowe wymiary – zaledwie 118 × 54 × 20 mm i wagę 73 g, dzięki czemu jest bardzo poręczny. Dodatkowo w zestawie znajduje się eleganckie etui, które ułatwia przechowywanie i transport alkomatu. Navitel ALC 02 Green wyposażony jest w zestaw pięciu sterylnych ustników, zapewniających higienę użytkowania. Urządzenie ma tryb podświetlenia ustnika niebieskim światłem, co zwiększa wygodę korzystania. W zestawie z alkomatem użytkownik otrzymuje prawo do nielimitowanej bezpłatnej kalibracji przez pierwszy rok od zakupu, co zapewnia jego dokładne działanie przez długi czas. Gwarancja na alkomat wynosi 24 miesiące, a na sensor 12 miesięcy.