Odkurzacz powinien być wyposażony w skuteczny system filtracji, który zatrzyma nawet drobny alergiczny pył. (Fot. Eldom)

Filtracja w odkurzaczach

Producenci odkurzaczy stosują nie jeden, a kilka filtrów. Poza dobrym workiem, który pełni funkcję pierwszego filtra, są jeszcze inne. Drugi etap filtracji polega na zatrzymaniu tych drobinek, które przedostały się przez worek. Tutaj stosuje się filtr ochrony silnika, do którego nie może przedostać się kurz czy pył. Pozbawione większych zanieczyszczeń powietrze natrafia na filtr, który ma strukturę gąbki. To na tym etapie zatrzymywane są te pozostałości, które mogłyby doprowadzić do przegrzania silnika. Ostatni etap dotyczy tak naprawdę wydmuchiwanego przez odkurzacz powietrza. Tutaj najczęściej stosuje się dobrej jakości filtry EPA lub HEPA. Im wyższe oznaczenie cyfrowe, np. 14, tym lepiej. Skrót EPA czytamy jako Efficiency Particulate Air, co można przetłumaczyć jako wysokosprawny (wysokowydajny) filtr powietrza. HEPA to z kolei skrót od High Efficiency Particulate Air, a więc „filtr najwyższej sprawności”. Filtry te charakteryzują się bardzo wysokim stopniem filtracji i są w stanie zatrzymać nawet 99,97 proc. zanieczyszczeń. W dobrej klasy odkurzaczach najczęściej stosuje się filtry HEPA 13. Nad nimi królują standardy ULPA i SULPA, a więc w rozszerzeniu z ang. Ultra Low Penetration Air oraz Super Ultra Low Penetration Air – minimalna skuteczność filtracji wynosi tu odpowiednio 99,999 proc. oraz 99,9999. W tym ostatnim wypadku skuteczność jest niemal perfekcyjna (czwarte miejsce po przecinku!). Filtry te mają już niemal stuprocentową skuteczność w wychwytywaniu nawet najmniejszych drobin. Nie da się tych skrótów tak łatwo „rozszyfrować” i przełożyć na język polski. Tłumaczenie dosłowne może być bardzo mylące, dlatego my proponujemy określenie ich jako „ultra dokładne filtry” lub „superultradokładne filtry”. Filtry o dużej filtracji i przepuszczalności wykonane są zwykle z gęstego włókna szklanego połączonego z syntetyczną żywicą. To ich zwarta struktura sprawia, że zatrzymują cząsteczki o mikroskopijnej wielkości. Stopień filtracji to parametr, na który szczególną uwagę powinni zwracać alergicy, astmatycy, właściciele zwierząt czy rodziny z małymi dziećmi. Oni powinni wybierać modele z filtrem wodnym, filtrami HEPA (o oznaczeniu minimum 12 lub 13) lub szukać modeli pracujących w standardzie ULPA (znacznie wyższa klasa oczyszczania niż HEPA). Odpowiedni system filtracji zatrzymuje nawet mikroskopijne drobinki kurzu czy alergenów, nie pozwalając im wydostać się na zewnątrz.

Thomas Crooser Eco 2.0 784019; Concept VP8339 Groovy Parquet; Amica Sharq VM7012; Bosch Serie 4 BGL S48X320

Wymiana filtrów

W związku z tym, że niektóre filtry trzeba wymieniać (może o tym poinformować wskaźnik wymiany, który mają niektóre odkurzacze), a inne także prać w domu, warto wiedzieć, gdzie się znajdują. Jeśli chodzi o miejsce montażu, wyróżnia się dwa filtry: wlotowe i wylotowe. Oba spełniają określone zadania. To, jakie dają rezultaty, zależy m.in. od miejsca, w którym są umieszczone:

• filtry wlotowe – ze względu na swoją funkcję nazywane są też filtrami ochrony silnika. Umiejscowione są między workiem a silnikiem – przechwytują pył, zapobiegają przedostaniu się go do silnika i zmniejszają ryzyko jego przegrzania. Najczęściej wykonane są z nietkanego materiału i przechwytują cząsteczki o wielkości do ok. 1 mikrometra. W większości modeli można je wyjmować (sposób wyjmowania takiego filtra można znaleźć w instrukcji obsługi, podobnie jak informację o tym, kiedy należy to robić) oraz prać lub wymieniać (bywają dołączane do pakietu worków);
• filtry wylotowe – można je znaleźć za silnikiem, natomiast ich zadanie polega na oczyszczaniu wydmuchiwanego już powietrza. W zależności od modelu umiejscowione są w górnej lub tylnej części korpusu i osłonięte specjalną, wyjmowaną kratką. Bardzo często w zależności od urządzenia producenci oferują różne typy filtrów wylotowych. Mogą to być klasyczne filtry HEPA lub tzw. mikrofiltry. Te ostatnie są tak skonstruowane, że nie trzeba ich wymieniać.

Posiadacze zwierząt domowych powinni zwrócić uwagę na obecność turboszczotki w zestawie. (Fot. Miele)

Konstrukcja worka

Dobrze wykonany worek to taki, który jest maksymalnie wydajny i zapełnia się w całości, musi być zatem odpowiednio skonstruowany. Najczęściej składa się z kilku lub kilkunastu warstw o różnej strukturze, która pozwala na zatrzymanie zanieczyszczeń różnej wielkości. Przedostające się do wnętrza śmieci zostają zatrzymane we wnętrzu również dzięki szczelnemu zamknięciu. Dostępne w sprzedaży worki różnią się materiałem wykonania, pojemnością, rodzajem zamknięcia, a także niektórymi właściwościami. Warto przyjrzeć się im bliżej, aby wybrać produkt najlepiej pasujący do konkretnego modelu odkurzacza oraz środowiska, w jakim odkurzacz pracuje. Worek pełni funkcję filtra zatrzymuje bowiem główne zanieczyszczenia i brud. Jeśli jest źle dobrany lub przepełniony, wpływa na zmniejszenie siły ssania, a także na sposób działania całego urządzenia i może doprowadzić do przegrzania silnika. Dlatego też tak ważna jest jego systematyczna wymiana. W sprzedaży są dostępne dwa rodzaje worków: jedno- i wielokrotnego użytku. Ich rodzaj ma ścisły z wiązek z materiałem, z jakiego są wykonane. Dużą zaletą worków jednorazowych jest wygoda użytkowania – wystarczy je wyciągnąć z komory i wyrzucić.

Bosch ProPower BGL 6POW1; Miele Complete C3 Electro EcoLine - SGFP3; Zelmer ZVC5105

Cechy worków

Jednym z ważniejszych parametrów worków jest pojemność, która wiąże się z wielkością komory odkurzacza. Część producentów odkurzaczy ma w ofercie worki przeznaczone do konkretnych modeli, część stosuje produkty uniwersalne. Pojemność zazwyczaj waha się od 2,5 do 6 l. Trzeba pamiętać, że niektóre worki mają tzw. dodatkową komorę lub zwiększoną pojemność (XXL) oraz przystosowane są do spełniania konkretnych zadań, np. pochłaniania nieprzyjemnych zapachów. Worki stanowią pierwszy etap filtracji i pochłaniają największe zanieczyszczenia. W każdym odkurzaczu znajdują się specjalne mocowania lub wypustki ułatwiające ich montowanie. Obowiązkowym elementem każdego modelu jest tzw. płytka (najczęściej jest z tektury, ale może być z tworzywa), którą stosuje się zarówno w workach papierowych, jak i tekstylnych. Spełnia ona kilka funkcji: umożliwia zamontowanie worka, jest rodzajem „zaworu” zatrzymującego kurz i drobiny, a dzięki otworowi umożliwia przedostanie się zanieczyszczeń. W wypadku worków wielokrotnego użytku najczęściej stosuje się listwę zamykającą. Ciekawym rozwiązaniem są higieniczne zamknięcia, rzadsze jest instalowanie na worku specjalnego kapsla, którego zamknięcie również zapobiega wydostawaniu się kurzu.

Amica Fen Plus VM 2160; MPM MOD-50; Camry CR 7037

Wyposażenie odkurzacza

Zasadniczo wyróżnia się dwa typy końcówek: szczotki i ssawki. Różnią się one obecnością lub brakiem włosia zbierającego zanieczyszczenia i kurz. Jeśli chodzi o rozróżnienie poszczególnych nasadek i ich nazewnictwo, trzeba pamiętać, że często to, co jeden producent uznaje za szczotkę, inny określa jako ssawkę. Szczotki z miękkim włosiem idealnie sprawdzają się podczas odkurzania powierzchni, które łatwo zarysować. Parkiet, płytki czy panele wymagają zastosowania końcówek z włosiem lub materiałowymi wkładkami, które zapobiegną powstawaniu rys. Z kolei dywany czy tapicerkę łatwiej wyczyścić, stosując końcówki ze specjalnymi wypustkami, które ułatwią wydobywanie zanieczyszczeń czy np. sierści. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje szczotek:

• uniwersalne – to modele wyposażone w przełącznik do podłóg twardych i miękkich. Regulowana długość włosia pozwala dostosować parametry do rodzaju czyszczonej powierzchni, ale nie tylko;
• turboszczotki – stworzono je z myślą m.in. o właścicielach zwierząt. W przeciwieństwie do klasycznych szczotek te napędza siła ssąca odkurzacza – ich skuteczność zależy od natężenia przepływu powietrza. Turboszczotki wykorzystują prosty mechanizm obracającej się rolki, która jest wprowadzana w ruch siłą przepływającego powietrza. W ich wnętrzu znajduje się obracający się wałek, który wraz ze szczotkami napotkane śmieci nagarnia w kierunku otworu ssącego w końcówce. Doskonale sprawdzają się podczas usuwania zabrudzeń, np. z dywanów, czy zbierania włosów i sierści zwierząt;
• elektroszczotki – są najbardziej zaawansowane, mają spiralny obrotowy element pokryty włosiem, który napędzany jest własnym silnikiem, co znaczy, że można wyłączyć taką szczotkę, gdy odkurzacz nadal pracuje, i używać jej jako klasycznej. Dzięki wbudowanemu silnikowi skuteczność odkurzania nie zależy już od mocy odkurzacza, jednak można je stosować jedynie w tych modelach, które mają specjalne gniazdo do ich podłączenia. Decydując się na zakup urządzenia z elektroszczotką, warto wybrać taką, która ma możliwość ustawienia poziomu wysokości lub dodatkowe oświetlenie.