Tniemy wyrzynarką lub piłą szablastą

Wyrzynarki i piły szablaste należą do segmentu popularnych narzędzi, które swoją funkcjonalnością zaskarbiły sobie sympatię wielu użytkowników. Łatwa obsługa, przystępna cena, kompaktowe wymiary i dostęp do licznych wymiennych brzeszczotów sprawiają, że jest to sprzęt często wybierany do cięcia różnych materiałów.

Piły szablaste i wyrzynarki są niezastąpione zwłaszcza podczas prac w ciasnych przestrzeniach. Wybierając sprzęt do domowego użytkowania, warto postawić na modele dobrej jakości, co, do których będziemy mieli pewność, że nie zawiodą nas w najmniej oczekiwanym momencie.

STALCO JSS65VS; BOSCH GSA 18 V-LI C Professional; MAKITA 4326; RYOBI RJS1050-K

HIKOKI CR18DA WPZ; STALCO RSS1010VS; MAKITA JR3070CT; BOSCH GSA 1300 PCE Professional

Konstrukcja wyrzynarki

Podstawowe elementy budowy wyrzynarki to korpus wykonany z tworzywa sztucznego, stopa prowadząca oraz narzędzie robocze, czyli przymocowany brzeszczot. Jednym z głównych elementów wyrzynarki jest stopa prowadząca, na stałe zintegrowana z korpusem i mechanizmem roboczym. Zazwyczaj jest ona wykonana z odlewu aluminium, co zapewnia wytrzymałość oraz jednocześnie niewielką masę. W stopie znajduje się otwór, przez który prowadzony jest brzeszczot do materiału obrabianego. Jako, że część stopy styka się z obrabianym materiałem, powinna ona być jak najbardziej gładka i płaska, aby pewnie przylegała do powierzchni. Aby zapewnić lepszy poślizg obrabianego materiału, na stopę można założyć specjalną nakładkę. W modelach bardziej zaawansowanych stopa prowadząca może mieć regulację nachylenia. Pozwala to na cięcie pod kątem w zakresie 0 – 45°. W zależności od elektronarzędzia regulację wykonuje się przy pomocy specjalnego kluczyka lub bez narzędziowo. Stopa prowadząca może być również wyposażona w adapter, do którego można bezpośrednio podłączyć odkurzacz lub worek na pył. Dzięki temu łatwiej zachować w czystości stanowisko pracy. Dużą wagę należy przywiązać właśnie do budowy korpusu sprzętu. Dostępne na rynku wyrzynarki mogą mieć różny kształt korpusu, a raczej uchwytu roboczego. Stosowany jest uchwyt żelazkowy, zwany także kabłąkowym, oraz uchwyt gałkowy, inaczej grzybkowy. W pierwszym przypadku uchwyt znajduje się ponad maszyną i łączy przednią i tylną część korpusu, podobnie jak właśnie w żelazku. Rozwiązanie to jest praktyczne, gdy elektronarzędzie jest prowadzone jedną ręką, ponieważ pozwala na wykonywanie precyzyjnych cięć prostoliniowych.

W zadaniach wymagających większej precyzji, jak precyzyjne cięcie po krzywych liniach, lepiej sprawdzą się wyrzynarki z uchwytem grzybkowym, który daje lepszą kontrolę nad narzędziem. Taka wyrzynarka ma otwarty i wydłużony korpus w kształcie walca, stanowiący główny uchwyt. Na przedzie korpusu umieszczona jest gałka, na której opieramy drugą dłoń, aby precyzyjnie sterować sprzętem. Obudowa wyrzynarki może być wyposażona w dodatkowe elementy, np. pojemnik na brzeszczoty czy wskaźnik laserowy pokazujący linię cięcia. Ten ostatni jest przydatny przy wykonywaniu cięć prostoliniowych, ponieważ operator nie musi rysować linii rzazu.

Jakość zastosowanych tworzyw, masa czy wygodny uchwyt pozwolą nam wysnuć wnioski o trwałości całego sprzętu. Uchwyty sprzętu mogą być również pokryte tzw. materiałami typu soft grip. Są to tworzywa antypoślizgowe, które zapewniają pewniejszy uchwyt i zmniejszają przenoszenie wibracji na dłonie operatora podczas pracy.

Makita DJV181Z z silnikiem BLDC z łagodnym rozruchem i wydmuchem wiórów z linii cięcia. (Fot. Makita)

Piły posuwowe, czyli szablaste

Piły szablaste sprawdzą się w pracach na budowie, warsztacie czy w trakcie remontu, a nawet w ogrodzie, mogą zastąpić piłę łańcuchową czy szlifierkę kątową. Radzą sobie z drewnem, metalem, tworzywami sztucznymi, płytami gipsowymi, cegłami po dobraniu odpowiedniego brzeszczotu. Zamocowany w niej brzeszczot podczas pracy urządzenia wykonuje ruch posuwisto-zwrotny, umożliwiający szybkie wykonanie gładkich i precyzyjnych cięć. Podobnie jak wyrzynarki do cięcia wykorzystują brzeszczoty odpowiednie dla danego materiału. Szczególnie istotne są jednak niewielkie wymiary i poręczność narzędzia. Dzięki temu można je wykorzystać np. do cięcia metalowych rurek przy podstawie w trudno dostępnych miejscach czy poprzecznego cięcia drewna, np. belek. W ogrodzie piły szablaste znakomicie sprawdzą się np. przy podcinaniu gałęzi. Większość dostępnych na rynku pilarek szablastych ma podobny kształt. Na tyle urządzenia znajduje się rękojeść, zazwyczaj wyposażona w spust uruchamiający narzędzie i pokrętło regulacji obrotów. Jeszcze przed stopą znajduje się drugi uchwyt. Często na uchwytach producenci stosują specjalne okładziny poprawiające chwyt narzędzi. Brzeszczot mocowany jest do zacisku, zazwyczaj beznarzędziowo – uniwersalnym standardem montażowym jest uchwyt 1/2 cala. Na przedzie urządzenia znajduje się wspomniana stopa. Ustawieniem jej wysokości operator może regulować głębokość cięcia. Stopę można również ustawić pod kątem, jeśli wymaga tego obrabiany materiał. Podczas pracy operator przykłada stopę do powierzchni ciętego materiału i dociska ją do niego podczas pracy.

Wyrzynarka Hikoki CJ36DB W2Z dołączona do odkurzacza praktycznie usuwa wióry z miejsca cięcia. (Fot. Hikoki)

Zasilanie akumulatorowe

W ofercie producentów wyrzynarek i pił szablastych możemy wybierać elektronarzędzia zasilane przewodowo lub akumulatorowo. Jednak coraz częściej ten sprzęt jest wypierany przez urządzenia akumulatorowe. Ich naturalną przewagą jest znacznie większa swoboda pracy, nieograniczona przez przewody. Dotyczy to w szczególności pił posuwowych, które chętnie są wykorzystywane w terenie i miejscach bez stałego dostępu do zasilania. Wybór urządzenia bezprzewodowego z pewnością ma sens zwłaszcza wtedy, gdy dysponujemy już bogatym zestawem baterii. Dzięki temu wystarczy dokupić samo narzędzie, które zazwyczaj jest dostępne w przystępnej cenie. Obaw nie powinna budzić także wydajność. Nowoczesne wyrzynarki i piły akumulatorowe są wyjątkowo efektywne energetycznie i mogą konkurować ze sprzętem sieciowym.

Piłą szablastą akumulatorową Trotec PRCS 10-20V wygodnie tnie się gałęzie. (Fot. Trotec)

Silnik szczotkowy czy bezszczotkowy?

Podobnie jak w innych elektronarzędziach, tak i w wyrzynarkach oraz piłach posuwowych stosuje się kilka typów silników elektrycznych. W modelach zasilanych z sieci elektrycznej są to zazwyczaj silniki komutatorowe prądu zmiennego jednofazowego. Z kolei sprzęt akumulatorowy wyposaża się w komutatorowe silniki prądu stałego lub coraz częściej silniki bezszczotkowe. W silnikach komutatorowych stosowane są szczotki węglowe, które w trakcie eksploatacji zużywają się, dlatego należy je regularnie wymieniać. Tej cechy pozbawione są silniki bezszczotkowe, które odznaczają się dużą trwałością i mniejszym zużyciem energii. Dodatkowo ich wymiary są mniejsze, co pozwala konstruować poręczniejsze elektronarzędzia.

Precyzyjne cięcie wyrzynarką Makita 4351CT nawet po łuku umożliwia oświetlenie miejsca cięcia. (Fot. Makita)

Najważniejsze parametry wyrzynarki i piły szablastej?

Wybierając wyrzynarkę, należy zwrócić uwagę na kilka parametrów, które powinny być dobrane odpowiednio do najczęściej obrabianego materiału:

• moc – jest jednym z podstawowych parametrów decydujących o solidności samego urządzenia i jakości cięcia. Oczywiście, im większa, tym lepiej. Dzięki odpowiedniej mocy urządzenie nie będzie się zacinało podczas pracy przy twardszych i grubszych materiałach. To pozwoli na jego płynniejsze i stabilniejsze prowadzenie. Większa moc zapobiegnie również wyszarpywaniu kawałków ciętego materiału i łamaniu się brzeszczotów;
• częstotliwość skoków – liczba wykonywanych przez brzeszczot ruchów określana jest jako częstość skoków. Im ich więcej, tym dokładniejsze i ładniejsze cięcie można poprowadzić. Duża częstotliwość skoków poprawia również komfort pracy wyrzynarką, ponieważ zmniejsza drgania towarzyszące cięciu. Standardowo wyrzynarki wykonują od 500 do 3000 skoków na minutę;
• skok brzeszczotu – długość na jaką przesuwa się brzeszczot np. 20 mm.
• maksymalna głębokość cięcia – podawana jest dla każdego z materiałów: drewna, metalu i niekiedy także tworzywa sztucznego. Od niej zależy, jak grube materiały będzie można przecinać. Maksymalna głębokość cięcia pozwoli wybrać urządzenie, które sprosta naszym potrzebom. Warto zwracać uwagę na tę wielkość i koniecznie sprawdzać, jakiego materiału dotyczy.
• masa urządzenia – podawana w kg, jest ważna, jeśli pracujemy wiele godzin, co przekłada się na zmęczenie operatora.

Brzeszczotem uniwersalnym Trotec 5/8 TPI Wood/metal bi-metal demolition przetniemy drewno i metal. (Fot. Trotec)

Stosowane rozwiązania w wyrzynarkach

Oferowane na rynku wyrzynarki są wyposażone w całą gamę rozwiązań, które pracę z nimi czynią bardziej komfortową i szybszą:

• automatyczna regulacja obrotów – maszyna sama dostosowuje prędkość cięcia do rodzaju i twardości obrabianego materiału. Zbyt duża prędkość może spowodować przegrzanie i deformację materiału;
• elektroniczny układ antyprzeciążeniowy – zapobiega uszkodzeniu maszyny przez wyłączenie jej w razie nadmiernego wzrostu temperatury uzwojeń i podania zbyt dużego prądu;
• regulacja kąta natarcia brzeszczotu – pozwala łatwo dostosować jego wychylenie do przodu, może być kilkustopniowa lub płynna;
• regulacja stopy prowadzącej – pozwala na ustawienie wyrzynarki pod kątem, co umożliwia cięcie skośne materiałów;
• wymienne stopy systemowe – rozwiązanie stosowane przez niektórych producentów do pracy z różnymi materiałami;
• wymienne nakładki ślizgowe do różnych materiałów – optymalnie dobrane do struktury obrabianego materiału;
• przeźroczysta osłona brzeszczotu – zabezpiecza operatora przed odpryskami, nie zmniejszając jednocześnie pola widzenia obrabianego elementu;
• promień laserowy – to linia stworzona ze światła lasera, która pozwala na proste i precyzyjne cięcie;
• podświetlenie miejsca cięcia – dioda LED zamontowana nad brzeszczotem oświetla miejsce, w którym tnie on materiał, dzięki czemu poprawiona zostaje widoczność pracy, a co za tym idzie również jej jakość;
• nadmuch powietrza na pole pracy – zdmuchuje trociny oraz pył, który wytwarza się podczas cięcia, dzięki czemu nie zasłania on miejsca, w którym brzeszczot tnie materiał;
• adapter do odsysania pyłu – umożliwia podłączenie urządzenia bezpośrednio do odkurzacza przemysłowego lub zamontowanie zasobnika z filtrem albo worka na pył i trociny;
• cyrkiel – umożliwia prowadzenie precyzyjnych cięć po łuku;
• prowadnica – pozwala na precyzyjne wykonywanie cięcia po wyznaczonej linii;
• zasobnik na brzeszczoty – gwarantuje, że podstawowy osprzęt jest zawsze pod ręką.

TROTEC PJSS 11-20V; TRYTON TMR712K; BOSCH GST 12V-70 Professional; TRYTON TJR50