Oszczędzaj czas z wolnym gotowaniem

Tak zwany „slow cooking”, czyli wolne gotowanie, to wciąż zyskująca na popularności metoda przygotowywania potraw. Polega ona na gotowaniu składników w niskiej temperaturze nawet przez kilka godzin. W ten sposób potrawy zachowują wiele wartości odżywczych oraz możliwe jest wydobycie z nich pełni aromatu.

Metody tej jednak nie powinniśmy mylić z sous vide, które również polega na wolnym gotowaniu w niskiej temperaturze, jednak składniki powinny być zapakowane próżniowo w specjalnych woreczkach. Do „slow cookingu” służą wolnowary. Najprościej sprzęt ten można opisać jako dużą misę z pokrywą oraz grzałką. Zamknięte w niej składniki duszą się przez k ilka godzin w temperaturze poniżej 100 °C. Liderem rynku wolnowarów jest firma Crock-Pot, która specjalizuje się w tych urządzeniach.

Rodzaje wolnowarów

Zasada działania wszystkich wolnowarów jest podobna i różnice między urządzeniami to przede wszystkim jakość wykonania czy sposób sterowania. Dlatego na rynku możemy wyróżnić najbardziej zaawansowane wolnowary cyfrowe oraz podstawowe modele manualne. Jak sama nazwa wskazuje, wolnowar cyfrowy jest wyposażony w panel sterowania z wyświetlaczem oraz przyciskami lub pokrętłami. Dzięki nim możemy precyzyjnie sterować wszystkimi parametrami i funkcjami, np. timerem, automatycznym podgrzewaniem i innymi. Wolnowary manualne są wyposażone w pokrętła i brakuje w nich funkcji automatyzujących pracę, jednak są w stanie przygotować tak samo pyszne dania jak modele cyfrowe. Wspomnieć można także o różnych multicookerach, które wyposażone są w funkcję wolnowaru. W praktyce jednak jest to odrębna kategoria urządzeń kuchennych, ponieważ jest to tylko jeden z trybów pracy.

Crock-Pot CSC026X; Russell Hobbs Compact Home 25570-56; Camry CR 6410

Jak zbudowany jest wolnowar?

Pod względem konstrukcji wolnowar najbardziej przypomina garnek z pokrywą. Jest wyposażony w uchwyty ułatwiające przenoszenie, a z przodu ma umieszczony panel sterujący. Pokrywa jest transparentna i wykonana z hartowanego szkła, w trakcie pracy urządzenia możemy więc na bieżąco śledzić postęp w przygotowywaniu potrawy. Tym, co najważniejsze, jest misa, w której są przygotowywane potrawy. Jest to wyjmowane naczynie, zazwyczaj kamionkowe lub ze stopu metali pokrytego po- włoką ceramiczną. Czyszczenie misy jest łatwe, a oprócz tego wygląda ona estetycznie, więc można bezpośrednio w niej serwować przyrządzone posiłki.

Dzięki przezroczystej pokrywie możemy na bieżąco sprawdzać stan przygotowywanych potraw. (Fot. Crock-Pot)

Parametry wolnowaru

Gdy kupujemy wolnowar, możemy zwrócić uwagę na kilka ważnych parametrów. Dzięki nim łatwiej dobierzemy sprzęt do naszych potrzeb. Przede wszystkim znaczenie ma pojemność naczynia. Im jest większa, tym więcej porcji jedzenia przygotujemy. Kompaktowe modele mają misę o pojemności ok. 3,5 l. Jak informuje producent, to dobry wybór, jeśli przygotowujemy jedzenie dla 3-4 osób. Taki wolnowar sprawdzi się więc zarówno na rodzinnym obiedzie, jak i w mieszkaniu singla lub pary, gdzie gotuje się posiłki na kilka dni, a oprócz tego jest niewielki. Gdy często przygotowujemy dużo porcji jedzenia dla rodziny lub na przyjęcia, warto sięgnąć po wolnowar z większą misą. Dostępne na rynku modele mają pojemność nawet 7,5 l, a to pozwala na przygotowanie nawet 10 porcji, w takim naczyniu bez trudu zmieścimy nawet całego kurczaka. Pamiętajmy o tym, że przygotowane posiłki można zamrozić lub odgrzać następnego dnia. Rozmiar wolnowaru należy dobierać rozważnie, ponieważ jeśli przygotujemy za mało porcji, nie mamy możliwości szybkiego „dogotowania” potrawy. Jeśli potrzebujemy sprzętu naprawdę kompaktowego, można sięgnąć po najmniejsze modele dostępne na rynku, o pojemności 2 l.

Rozmiar misy jest powiązany z masą urządzenia. Najmniejsze wolnowary ważą ok. 4 kg, a te największe nawet ponad 6 kg. Warto to wziąć pod uwagę, zwłaszcza jeśli sprzęt ma użytkować starsza osoba. Co prawda, wolnowar rzadko przenosimy, jednak trzeba pamiętać, że to właśnie misa w dużej mierze wpływa na jego masę. Jeśli jest więc wypełniona po brzegi przygotowaną potrawą, to jej waga znacznie wzrasta.

Istotnym parametrem, jak praktycznie każdego elektrycznego urządzenia kuchennego, jest pobór mocy. Wolnowary należą do urządzeń energooszczędnych i w zależności od trybu pracy pobór mocy wynosi od k ilkudziesięciu, w trakcie podtrzymywania temperatury, do kilkuset watów podczas gotowania z dużą wydajnością. Nawet największe modele rzadko pobierają ponad 300 W.

Russell Hobbs Cook@Home 22740-56; Crock-Pot CSC027X; Tristar VS-3915

Funkcje wolnowaru i tryby pracy

Obsługa wolnowaru jest łatwa i wymaga jedynie chwili nauki. Podstawowe modele manualne są wyposażone zazwyczaj w pokrętła. W praktycznie wszystkich dostępnych na rynku urządzeniach znajdziemy trzy tryby pracy. Dostępne są dwa programy gotowania – „low”, tryb niskiego zużycia energii, w którym gotowanie odbywa się w mniejszej temperaturze, oraz „high”, który charakteryzuje się większą mocą i temperaturą. W praktyce w trakcie użytkowania tryby zmieniamy zgodnie z tym, co radzi przepis, dobierając je do określonych składników. Trzeci tryb to podtrzymywanie temperatury, które jest przydatne, gdy skończymy przygotowywać danie, jednak musimy jeszcze przez jakiś czas wstrzymać się z jego podaniem.

Większe możliwości pod względem funkcjonalnym dają wolnowary cyfrowe. To wynika, oczywiście, z bardziej zaawansowanego sterowania. Dzięki niemu część procesów można zautomatyzować. Dużym ułatwieniem jest timer, który programujemy, aby urządzenie pracowało we wcześniej wybranym trybie przez określony czas. Po zakończeniu gotowania automatycznie włączy się funkcja podtrzymywania temperatury. Dzięki temu wolnowar może działać w pełni samodzielnie, nie musimy mieć go stale pod kontrolą. Urządzenie jest również wyposażone w funkcję opóźnienia startu. W najbardziej zaawansowanych modelach marki Crock-Pot z funkcją Time- Select urządzenie samodzielnie dobierze najlepsze parametry przygotowywania potrawy. Wystarczy wybrać jej rodzaj, np. mięso, drób, warzywa czy zupa. W kolejnym kroku należy określić masę dania lub w jakim stopniu wypełnia ono naczynie, a następnie o której godzinie ma być gotowe. Tylko na podstawie tych parametrów urządzenie przygotuje cykl gotowania idealnie dopasowany do potrawy. W razie potrzeby cykl można wydłużyć lub przerwać albo w trakcie pracy sprawdzić, jak długo jeszcze ma trwać gotowanie.

Dania przygotowane w wolnowarze można podawać bezpośrednio w jego naczyniu. (Fot. Crock-Pot)

Rodzaj misy

Oprócz pojemności misy warto zwrócić uwagę, z jakiego materiału została wykonana. Popularnym wyborem jest naczynie kamionkowe. Jest przystosowane do mycia w zmywarce, co stanowi duże ułatwienie podczas czyszczenia. Jest również odporne na wysokie temperatury, dlatego może być użytkowane w piekarniku, np. aby zapiec ser. Coraz większą popularnością cieszą się wolnowary z misą wykonaną ze stopu metali oraz po- krytą powłoką ceramiczną. Jest ona, oczywiście, odporna na wysokie temperatury i może być użytkowana w piekarniku. Powłoka ceramiczna zapobiega przywieraniu potraw, co ma duże znaczenie, ponieważ misa taka może być wykorzystywana do podsmażania mięsa dla wydobycia dodatkowego aromatu czy odgrzewania potraw na każdego rodzaju płycie kuchennej, włączenie z indukcyjną. Naczynie może być, oczywiście, przechowywane w lodówce. Misa z pokrywą ceramiczną nie powinna być myta w zmywarce, a ręcznie. Jest ona jednak łatwa w czyszczeniu ze względu na swoje walory.

Crock-Pot CSC052X; Russell Hobbs MaxiCook 22750-56; Morphy Richards 48784

Jak gotować z wolnowarem?

Gotowanie z wolnowarem nieco różni się od tradycyjnego. Ze względu na niską temperaturę trwa ono długo, nie brakuje przepisów, w których przygotowanie potraw zajmuje kilka godzin. Nie oznacza to jednak, że zajmuje dużo czasu, bowiem w znacznym stopniu zmienia się sam sposób przygotowywania potraw. W większości przepisów należy po prostu wcześniej przygotować wszystkie składniki, umieścić je w wolnowarze, a następnie włączyć urządzenie i zostawić na kilka godzin. Po upłynięciu czasu podanego w przepisie danie będzie gotowe. Wolnowaru nie trzeba „pilnować”, urządzenie można zostawić bez nadzoru i zająć się swoimi obowiązkami. W bardziej skomplikowanych przepisach trzeba dodawać produkty etapami, lecz i tak przerwy między nimi to zazwyczaj przynajmniej jedna godzina. Po zakończeniu gotowania urządzenie samoczynnie przejdzie w tryb podtrzymywania temperatury. Możemy więc np. nastawić wolnowar, wyjść z domu i po powrocie cieszyć się gotowym do spożycia daniem. W praktyce więc przy odpowiedniej organizacji, pomimo wolnego gotowania, jesteśmy w stanie zaoszczędzić czas.

Przygotowując przykładowe danie, warzywa powinniśmy umieszczać na dnie, ponieważ dłużej się gotują. Na nich umieszczamy mięso, które chwilę wcześniej warto zarumienić na patelni. Można dodać ulubione przyprawy, którymi gotując się przez długi czas, przesiąknie potrawa. Pamiętajmy, że wolne gotowanie odbywa się temperaturze ok. 90 °C. Jeśli więc przygotowujemy np. sos, dodawajmy wodę z rozwagą, ponieważ nie będziemy mogli go odparować, aby zgęstniał.