Czarna, biała lub mrożona – kawa z ekspresu

Praktycznie co roku sprzedaż ekspresów do kawy rośnie. Duży udział w tym segmencie mają modele automatyczne. Konsumenci doceniają je za łatwość obsługi, czyszczenia oraz przede wszystkim możliwość szybkiego przygotowania ulubionej kawy, niezależnie od tego, czy wolimy specjały czarne, czy mleczne.

Warto wiedzieć, jakimi cechami wyróżniają się dobrej jakości ekspresy automatyczne i w jakie funkcje powinny być wyposażone. Podstawowa klasyfikacja pozwala wyróżnić modele, które automatycznie przygotowują tylko kawę czarną oraz te przygotowujące także kawę mleczną. Oprócz tego dostępne na rynku ekspresy różnią się także liczbą możliwych do przyrządzenia specjałów. W tych podstawowych są to zazwyczaj dwa – espresso oraz lungo. Z kolei modele najbardziej zaawansowane bez trudu zaspokoją podniebienia wymagających smakoszy i oferują nawet kilkanaście różnych specjałów – od cappuccino i latte po espresso doppio czy cortado.

Ekspresy automatyczne

Dają najwięcej możliwości i największy wybór kaw. Są wysokociśnieniowe (zwykle 15–19 barów), a ich obsługa jest w pełni zautomatyzowana. Same dobierają odpowiednią ilość wody, temperaturę parzenia, a użytkownik może regulować nawet grubość mielenia ziaren (mają młynek). Informują o konieczności odkamieniania, czyszczenia, napełnienia zbiornika z wodą lub pojemnika na kawę za pomocą wyświetlacza LCD.

Siemens EQ.9 s400 TI924301RW; 4Swiss Modena A6

Podstawowe parametry

Warto pamiętać, że obecnie jeszcze nie funkcjonuje tzw. etykieta efektywności energetycznej dla ekspresów do kawy. Wszystkie, więc ją naśladujące nalepki i metki należy traktować z dozą ostrożności i czujności. Stąd bardzo istotne jest zapoznanie się z ważniejszymi parametrami jak m.in.:

• pojemność zbiornika wody – informacja o pojemności pozwala dokonać doboru urządzenia dostosowanego do potrzeb użytkownika i jego rodziny;
• pojemność zbiornika na ziarna – dotyczy ekspresów z wbudowanym młynkiem. Im jest większa tym rzadziej będziemy dosypywać kawę. W ekspresach kompaktowych zazwyczaj wynosi do 250 g;
• liczba produktów – dotyczy ekspresów automatycznych i określa ile rodzajów napojów może przygotować urządzenie;
• pojemność zbiornika na fusy – określa ile kaw przygotujemy w ekspresie automatycznym przed koniecznością opróżnienia zbiornika na fusy;
• czas uruchomienia ekspresu (od momentu włączenia do finału zaparzenia) – większa prędkość przyrządzania kawy jest parametrem bardzo pożądanym, dlatego m.in. zaparzanie przelewowe zastępuje się dziś ciśnieniowym, automatycznym;
• zawartość kofeiny zależna od sposobu zaparzania – mierzona w g/100 ml, miligramach (0,001 grama) na 100 mililitrów (100 cm3) naparu. Zależy od rodzaju ekspresu, i co ciekawe, największa jest w ekspresach profesjonalnych oraz... przelewowych;
• ciśnienie wody zaparzającej w ekspresie niskociśnieniowym, średniociśnieniowym, wysokociśnieniowym – podawane w barach. Fizycznie 1 bar to 105 N/m2 (niutonów na metr kwadratowy) równe 105 Pa (paskali) równe 1,02 atmosfery technicznej, równe 0,99 atmosfery fizycznej i równe 750 mmHg. Zwiększone ciśnienie wpływa na jakość kawy i skraca czas trwania zaparzania i wzmacnia uzyskany aromat. Za standard w ekspresach wysokociśnieniowych można przyjąć 15 barów, niektóre modele oferują jednak więcej np. 19 barów;
• czas zaparzania pod ciśnieniem – zwiększona szybkość zaparzania to zmniejszony okres oczekiwania na przygotowanie kawy, ale i napełnienie filiżanki (cecha ważna w przypadku większej liczby użytkowników);
• masa ekspresu – parametr jest dość ważną informacją i ma znaczenie przy transporcie (ręcznym oraz mechanicznym), jak też z uwagi na mebel, na którym zostanie postawiony;
• wymiary ekspresu zewnętrzne i wewnętrzne – to maksymalne gabaryty urządzenia lub otworu do zabudowy, podane w milimetrach (mm = 10-3 metra, cm = 10-2 metra), bardzo pomocne przy planowaniu transportu i ustawieniu lub montowaniu urządzenia. W przypadku ekspresów wolnostojących za modele kompaktowe możemy uznać te o szerokości do 25 cm.

Coraz większą popularnością w ekspresach automatycznych cieszą się ekrany dotykowe. (Fot. JURA)

Sterowanie ekspresem

Uruchomienie ekspresu do kawy oraz sterowanie poszczególnymi procesami – od włączenia, przez wybór napoju kawowego aż po czyszczenie, to sprawa niezwykle prosta. Producenci ekspresów automatycznych skupiają się na tym, aby ich obsługa była jak najłatwiejsza, a kawa jak najszybciej dostępna. Dlatego dużą popularnością cieszą się modele z funkcją OneTouch. Oznacza ona, że pod wylewkę wystarczy podstawić filiżankę oraz nacisnąć przycisk z wybranym specjałem kawowym, aby otrzymać kawę czarną lub mleczną. Rozwinięciem jej jest OneTouch for Two, umożliwiająca jednoczesne przygotowanie dwóch porcji kawy mlecznej.

Wyświetlacz ekspresu pokazuje najważniejsze ustawienia i parametry (m.in. dotyczą braku wody i ziaren w pojemniku na kawę), przepełnienie zużytymi kapsułkami lub fusami, zużycie filtra i przepełnienia zbiornika na skropliny, konieczność odkamienienia jak też rodzaje kaw, jakie można wybrać i zaparzyć. Coraz częściej w ekspresach pojawiają się wyświetlacze dotykowe, pozwalające na intuicyjną obsługę urządzenia, które posługują się tekstem i obrazem. Mają dużą rozdzielczość, więc wyświetlają estetyczne grafiki. Interfejs prezentuje możliwe do przygotowania specjały i programy pracy. Warto zwrócić uwagę na to, czy ekran ma możliwość obsługi mokrym palcem. W końcu ekspres stoi zazwyczaj w kuchni i takie sytuacje się zdarzają. Ważna jest także pozycja wyświetlacza i przycisków. Dla osoby niskiej użytkowanie panelu umieszczonego na szczycie obudowy może być mało komfortowe. Znacznie lepiej sprawdzi się moduł sterowania na froncie.

JURA J6; Miele CM 6160 MilkPerfection

Sterowanie smartfonem

Smartfony komunikują się także z ekspresami. To nowatorskie rozwiązanie, które przynosi wiele korzyści. Przede wszystkim na domowym przyjęciu można utworzyć listę specjałów, których zażyczyli sobie nasi goście, i po kolei je przygotować. Aplikacja zawiera także informacje dotyczące obsługi urządzenia i jego konserwacji. Pozwala również np. zamówić akcesoria czy umówić serwis. W prosty sposób można również stworzyć idealnie odpowiadający naszym upodobaniom specjał kawowy i zaprogramować go w pamięci urządzenia.

Młynek do kawy

Stopień zmielenia ziaren wpływa na czas przepływu przez nie wody, czyli na tzw. czas ekstrakcji. Drobniej zmielone potrzebują dłuższego czasu, co daje intensywny aromat. Zasadniczo stosuje się dwa rodzaje młynków: stalowe lub ceramiczne. Zbudowane są zazwyczaj z dwóch elementów, które obracając się, miażdżą (na wzór żaren) ziarna, dzięki czemu te nie tracą swoich walorów smakowych. Poziom zmielenia można regulować, a polega to na tym, że żarna oddalają się od siebie lub przybliżają, tworząc mniejszą albo większą przestrzeń dla fragmentów zmielonych ziaren. Ważne, aby żarna były zrobione z materiałów dobrej jakości jak stal lub ceramika i miały odpowiednie k ształty ostrzy. Tylko w tedy nie ścierają się, są wytrzymalsze i umożliwiają delikatniejsze mielenie. Młynki różnią się m.in. liczbą stopni mielenia, a mogą mielić, np. na sześciu płaszczyznach. Im mniejsze różnice między poszczególnymi poziomami, tym drobniej mogą być zmielone ziarna. Ważne jest przy tym dobranie odpowiedniej prędkości obrotowej, sprawia to, że kawa w trakcie mielenia nagrzewa się minimalnie, co poprawia jej smak i pozwala zachować naturalny aromat. Modele automatyczne bywają wyposażone w dwukomorowy lub nawet trójkomorowy pojemnik na kawę. Można więc zastosować różny typ ziaren, np. bezkofeinowe. Co więcej, mają one także przełącznik wyboru rodzaju ziaren, umożliwiający wybór konkretnego typu lub stworzenie własnej mieszanki przez ich połączenie.

Systemy grzewcze

Stała temperatura parzenia kawy jest niezwykle istotna dla efektu końcowego, dlatego też producenci modeli ciśnieniowych chętnie sięgają po najbardziej wydajne systemy grzewcze. Istotna w tym jest funkcja wstępnego zaparzenia – podczas tego procesu woda zostaje wpompowana do modułu zaparzającego, a tam zmielona już kawa jest nawilżana i lekko pęcznieje, dzięki czemu uwalniany jest jej smak, który jest kontrolowany jeszcze przed właściwym parzeniem. Elektroniczny system kontroli dobiera ustawienia i automatycznie dostosowuje ilość wody do rodzaju napoju. Optymalne ciśnienie sprawia, że woda przepływa przez każdy gram kawy, a potem trafia prosto do filiżanki. Po zaparzeniu moduł zaparzający odprowadza do tacki ściekającą wodę, która pozostała w zmielonej kawie, a wysuszony miał trafia do pojemnika.